Pensioenlezing Rotary Velsen (2009)

Verslag van de lezing “ De consequenties van de kredietcrisis voor uw pensioen” gehouden voor Rotary Velsen op woensdag 17 juni 2009 door Nils P. de Heer CPA/BPLA:

Na de lunch begon pensioen deskundige De Heer zijn lezing met als titel “De consequenties van de krediet crisis voor uw pensioen” voor de aanwezige leden. Om enig inzicht te verschaffen in zijn achtergrond stelde hij zich eerst op correcte wijze aan de leden voor en gaf hij een verkorte versie van zijn cv weer.

Op de oorzaken van de krediet crisis ging De Heer omwille van de beschikbare tijd niet in. Evenmin was er voldoende tijd om nader in te gaan op de gevolgen van de waardering van bezittingen en verplichtingen tegen actuele marktwaarde (invoering IFRS-regels binnen de EU per 1 jan 2005).

Voordat De Heer inging op de verschillende bedreigingen van onze pensioenen schetste hij kort het pijler systeem en de verschillen pijler systeem dan ook een terechte leidraad in zijn verdere betoog:

Om aan te geven op welke wijze en in hoeverre het overheidspensioen (AOW) in de eerste pijler onder druk staat gaf spreker aan, dat dit in belangrijke mate komt door de vergrijzing.

“Regeren is vooruitzien”? stelde hij als retorische vraag, waarna hij het vergrijzings vraagstuk een zogenaamd hoofdpijn dossier noemde dat door de jaren heen door de achtereenvolgende kabinetten telkens voor zich uitgeschoven werd. Met als consequentie, dat de AOW onbetaalbaar dreigt te gaan worden.

Als voorbeeld van regerings initiatieven haalde hij vervolgens het schrappen van de partnertoeslag vanaf 2015 aan, de fiscalisering van de AOW (de Bos-belasting) en het voorstel om de AOW-leeftijd te verhogen naar de leeftijd van 67 jaar. Verwijzend naar de fiscale wetgeving en de wens van onze regering om eerder te stoppen met werken (fiscaal) te ontmoedigen sloot hij op termijn een verdere verhoging hiervan naar 70 jaar evenmin uit.

Hoewel Nederland volgens De Heer koploper is in Europa met ruim 60% van de werknemers-pensioenen gefinancierd op basis van het genoemde kapitaaldekkingsstelsel, gaf hij aan dat ook deze verplichte deelname aan regelingen binnen de zogenaamde Bedrijfstak Pensioen Fondsen (BPF) en Ondernemings Pensioen Fondsen (OPF) niet langer als een vanzelfsprekende zekerheid qua pensioen opbouw kunnen worden gezien.

Deze pensioenfondsen hebben volgens hem met name geleden onder de instortende effectenbeurzen (verdamping van 40-60% van de beleggingswaarde) waardoor diverse grote ondernemingen enkele honderden miljoenen Euro’s verplicht bij moeten storten in de kas van de pensioenfondsen. Met als uitschieter Royal Dutch Shell dat tot op dit moment ongeveer 4 miljard Euro heeft bijgestort in het pensioenfonds. Daarnaast is voor deze pensioenfondsen het loslaten van een vaste rekenrente van ten minste 3% door de invoering in 2005 van de verplichte IFRS-regels desastreus geweest. De Heer gaf aan dat 1% fluctuatie in de rente een fluctuatie van maar liefst 16% betekent voor dekkingsgraad van de pensioenfondsen.

Als voorbeeld noemde hij de dekkingsgraad van pensioenfonds ABP van 83% en Zorg en Welzijn (het vroegere PGGM) van 85%. In de metaalsector is de situatie inmiddels dermate nijpend geworden dat waarschijnlijk per 2011 deze pensioenen met 10% afgestempeld moeten worden. Met afstempelen wordt bedoeld het daadwerkelijk verlagen van de pensioenuitkeringen! Indien we een dergelijke maatregel combineren met het schrappen van de voorwaardelijke indexering van pensioenen voor een periode van 5 jaar, zoals voorgesteld door minister Donner betekent dit een fors koopkrachtverlies voor gepensioneerden, zo stelde De Heer.

(Gastspreker Nils de Heer met rechts Rotary voorzitter Roel Huisman)

Een ander punt van zorg vond hij een specifieke vorm van werknemerspensioenen. Namelijk de regelingen waarbij de werkgever een premie ter beschikking stelt aan de werknemer die vervolgens verplicht aangewend wordt voor een pensioen verzekerd op basis van beleggingen (Premie-overeenkomsten). Gezien de grote mate van populariteit die dergelijke pensioenregelingen kennen sinds het midden van de jaren negentig, is het aantal werknemers dat hierdoor in de problemen is gekomen dan wel gaat komen nog steeds toenemend. Op dit moment beschikken ongeveer 370.000 werknemers over een dergelijke pensioenverzekering. Voor degenen die binnen afzienbare termijn met pensioen gaan heeft de sterk gedaalde beleggingswaarde direct een lagere pensioenuitkering tot gevolg. Om dit bij een mogelijke toekomstige verbetering van het beursklimaat deels op te kunnen vangen biedt minister Donner een uitstelperiode van 5 jaar in deze gevallen aan. Of een dergelijke korte beleggingshorizon voldoende respijt biedt waagde De Heer evenwel te betwijfelen.

Daarnaast wees hij op de aansprakelijkheid van werkgevers in het kader van deze Premie Regelingen op beleggingsbasis. Vanuit de nieuwe Pensioen Wet heeft de werkgever namelijk een zorgplicht richting zijn/haar werknemers. Bij niets doen op het gebied van communicatie richting werknemers of het niet (tijdig) aanpassen van de inhoud van de pensioenregeling kan de werkgever aansprakelijk gesteld worden voor schade die de werknemers (menen te) lijden.

De rol van de media en de vergelijking met de Grote Depressie van 1929 in de VS liet De Heer evenmin onbesproken. Terecht wijst hij op het belang om (met name voor ondernemers) tijdig een vakbekwame professionele adviseur in te schakelen.

Al met al een buitengewoon boeiende (en exact op tijd afgeronde) lezing over een emotioneel beladen en actueel onderwerp door een bevlogen en gelouterde professional in de financiële dienstverlening.

drs. A.F. Kouthoofd

Raadslid Gemeente Velsen